24 Ιανουαρίου 2013
των Νίκου Παπατριανταφύλλου (ΕΤΕ / Μέλος Εκτελεστικής Γραμματείας ΟΤΟΕ) και Αντώνη Καββαδία (Τ.Τ. / Μέλος Γενικού Συμβουλίου ΟΤΟΕ)
Οι προθέσεις κυβέρνησης και τρόικας για το τραπεζικό σύστημα είχαν διασαφηνιστεί από τα μνημόνια και το νομοθετικό πλαίσιο που άνοιξε το δρόμο για τις τεκτονικές αναδιατάξεις στον κλάδο. Ο ομολογημένος στόχος τους ήταν η «σωτηρία και εξυγίανση» του τραπεζικού συστήματος. Οι αναμολόγητοι πόθοι τους, όμως, είναι άμεσα συνυφασμένοι με το σκληρό πυρήνα της νεοφιλελεύθερης αντίληψης: ολιγοπωλιακά συγκεντρωμένο ιδιωτικό τραπεζικό σύστημα, πλήρως εξαρτημένο και στην υπηρεσία των αγορών, του ισχυρού κεφαλαίου και των πιστωτών της χώρας, και μάλιστα με σημαντική μείωση των θέσεων εργασίας και σοβαρή υποβάθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων για τους εναπομείναντες τραπεζοϋπάλληλους.
Η πρώτη κανονιά έπεσε στο τέλος του Ιουλίου 2012, με το σκανδαλώδες ξεπούλημα της «καλής» ΑΤΕ στην Τράπεζα Πειραιώς, που συνοδεύτηκε με πλήρη ανατροπή εν μία νυκτί των εργασιακών σχέσεων των υπαλλήλων της ΑΤΕ. Οι ύπουλα στοχευμένες απαξιωτικές τοποθετήσεις της κυβέρνησης για το Τ-Τ έδειχναν από τότε τη συνέχεια. Που ολοκληρώθηκε ένα εξάμηνο μετά, την Παρασκευή 18/1/2013, με το «σπάσιμο» της τράπεζας και την υπαγωγή της στον πλήρη έλεγχο του ΤΧΣ. Γεγονός που ανάγει την περίπτωση του Τ-Τ σε ένα δεύτερο μοντέλο για τη συνολική αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, σε ότι αφορά τις τράπεζες που κρίνονται «μη βιώσιμες». Με άμεσες προεκτάσεις στις θέσεις εργασίας και τις ρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις.
Μοντέλο, ωστόσο, αποτελεί και η συλλογική αντίσταση των εργαζομένων στο Τ-Τ, με τις μορφές πάλης, την ενότητα, τη μαζικότητα και την ορμή που δόθηκε. Ένα υπόδειγμα αγώνα, που έφερε για πρώτη φορά ένα συλλογικό φορέα να διαπραγματεύεται απ’ ευθείας με την τρόικα. Μοντέλο αγώνα, που αφενός βασίστηκε στην αγωνιστική πυγμή και ενότητα των ίδιων των εργαζομένων που ήταν όλοι απεργοί στη 12ήμερη κινητοποίηση, συμμετείχαν μαζικότατα σε 2 Γενικές Συνελεύσεις μέσα σε 7 ημέρες και στήριξαν την κατάληψη στην Κεντρική Υπηρεσία του Τ-Τ. Ειδικά η κατάληψη αποδείχτηκε μια μορφή αγώνα, που λειτουργεί καταλυτικά για τη συσπείρωση των εργαζομένων και την άσκηση ισχυρής πίεσης στη σκληρή φάση των διαπραγματεύσεων. Αφετέρου, επιβεβαιώθηκε πλήρως η γραμμή εκείνων των συνδικαλιστικών δυνάμεων, που αμφισβητώντας στην πράξη την καθιερωμένη συναινετική γραμμή από τις κυβερνητικές-κομματικές-εργοδοτικές πλειοψηφίες, πίστεψαν στο αγωνιστικό δυναμικό, επέμειναν και τελικά επέβαλαν την επιλογή της κεντρικής πολιτικής σύγκρουσης με κυβέρνηση και τρόικα. Δεν είναι άλλωστε καθόλου τυχαίο, ότι μόλις δυο μήνες πριν, το ανεξάρτητο ριζοσπαστικό συνδικαλιστικό ρεύμα, όπως εκφράστηκε με την «Ενωτική Κίνηση Εργαζομένων στο Τ-Τ», εκτινάχθηκε στο 32% στις πρόσφατες αρχαιρεσίες του Συλλόγου Εργαζομένων Τ-Τ, αποκτώντας δυνατότητα καθοριστικής παρέμβασης.
Με την αναστολή της απεργίας, όπως αποφάσισε η ΓΣ του Συλλόγου τη Δευτέρα 21/1, έκλεισε ο πρώτος κύκλος του μεγαλειώδους αγώνα των εργαζομένων του «νέου» πλέον Τ-Τ. 12 ημέρες πριν, ήταν τέσσερις οι μεγάλοι κίνδυνοι, απέναντι στους οποίους εστιάστηκε η αντίστασή τους:
• η προοπτική «σπασίματος» του Τ-Τ και της απώλειας του ιδιαίτερου χαρακτήρα του,
• οι μαζικές απολύσεις,
• η διάλυση των εργασιακών σχέσεων με κατάργηση κανονισμού εργασίας και συλλογικών συμβάσεων
• η ακύρωση της συλλογικής εκπροσώπησής τους.
Που βρισκόμαστε σήμερα; Σημαντική αρνητική εξέλιξη, είναι ότι η κυβερνητική επιλογή για «μη βιώσιμο Τ-Τ που πρέπει να διαλυθεί» πέρασε τελικά, μέσω της εφαρμογής του νόμου Βενιζέλου για «μεταβατικό τραπεζικό σχήμα», παρά και τις έντονες πολιτικές και κοινοβουλευτικές πιέσεις. Οι απολύσεις, όμως, τουλάχιστον για το επόμενο χρονικό διάστημα αποφεύχθηκαν. Η συλλογική εκπροσώπηση αναγνωρίστηκε και στο νέο σχήμα, όπως και η Κλαδική ΣΣΕ, ενώ έχουν ήδη ξεκινήσει συλλογικές διαπραγματεύσεις για τις εργασιακές σχέσεις, τις οποίες η νέα διοίκηση θα επιδιώξει να υποβαθμίσει σημαντικά, με την τελική απόφαση, πάντως, να ανατίθεται σε νέα Γενική Συνέλευση του Συλλόγου.
Τα συναισθήματα στις τάξεις των εργαζομένων, όπως προκύπτουν από την παραπάνω αποτίμηση, είναι ανάμεικτα. Επικρατεί αγωνία για το αν τελικά θα διασφαλιστούν, και με ποιον τρόπο, οι θέσεις εργασίας στο μέλλον, όπως και για το επίπεδο που θα καταλήξουν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις. Αυτό που φάνηκε στην τελευταία ΓΣ, όμως, είναι η διάθεση να συνεχίσουν να παλεύουν ενωμένοι, τόσο για τις εργασιακές τους σχέσεις, όσο και για ένα δημόσιο Τ-Τ, απεξαρτημένο από τα δεσμά του ΤΧΣ, στην υπηρεσία της κοινωνίας.
Είτε ως μοντέλο τραπεζικής αναδιάρθρωσης, είτε ως μοντέλο συλλογικής αντίστασης, από την περίπτωση του Τ-Τ εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα:
• Διαψεύδονται όσοι καλλιεργούν κλίμα ηττοπάθειας και απαξίωσης των συλλογικών αγώνων. Όταν οι λογικές του εξαρτημένου και συμβιβασμένου συνδικαλισμού μπαίνουν στο περιθώριο, τότε οι εστίες αντίστασης είναι μαζικές και δυναμικές, οι μορφές αγώνα είναι πολυσύνθετες και συγκεντρώνουν τη συνειδητή στήριξη των εργαζόμενων. Αυτή είναι και η βασική προϋπόθεση για βάσιμες αποτελεσματικές διεκδικήσεις. Και όχι αντίστροφα, όπως επιμένουν να πιστεύουν οι κομματικές-κυβερνητικές-εργοδοτικές πλειοψηφίες σε ΟΤΟΕ και ΓΣΕΕ.
• Από τον αγώνα των εργαζομένων του Τ.Τ. προκύπτει σαφώς ότι το σ.κ. είναι υποχρεωμένο να κοιτάξει πίσω στην ιστορία. Να αναγνώσει πως ότι κατακτήθηκε από το εργατικό κίνημα, κατακτήθηκε όταν το σ.κ. αποφάσισε να πολιτικοποιήσει τις διεκδικήσεις του. Οι εργαζόμενοι κουράστηκαν και απογοητεύτηκαν από τις συνεχόμενες ήττες των τελευταίων πέντε χρόνων. Έχουν ανάγκη από αντεπίθεση, με όρους μαζικότητας. Έχουν ανάγκη από νίκες και τις έχουν ανάγκη άμεσα! Οι εργαζόμενοι του Τ.Τ. έδειξαν το δρόμο και αυτός μπορεί και πρέπει να είναι ένας: Να πέσουν τώρα οι μνημονιακές πολιτικές και αυτοί που έχουν υπογράψει ότι θα τις τηρήσουν κατά γράμμα!
• Δεν φτάνει που φορτώνονται δεκάδες δισεκατομμύρια στο δημόσιο χρέος της χώρας, σε εμάς τους ίδιους δηλαδή, για τη «σωτηρία» των τραπεζών. Δεν αρκεί που με δογματική εμμονή διαμορφώνεται ένα ακόμη πιο σκληρό μέλλον στον τραπεζικό κλάδο, με κλειστό ολιγοπώλιο αυστηρά προσαρμοσμένο στα αγοραία ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Η κεντρική επιδίωξη κυβέρνησης και τρόικας για αναδιάταξη και συγκέντρωση του τραπεζικού συστήματος, έχει μία μόνο αξιόπιστη απάντηση: Εθνικοποίηση-Κοινωνικοποίηση των τραπεζών, αναμόρφωση με παραγωγικά-κοινωνικά-περιβαλλοντικά κριτήρια της τραπεζικής λειτουργίας, αναβάθμιση του ρόλου των εργαζομένων στις τράπεζες, τόσο στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της εργασίας τους όσο και σε όρους εργατικού ελέγχου στις διοικήσεις των τραπεζών, κατάργηση της επισφαλούς εργασίας στον κλάδο με ρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις για όλους τους εργαζόμενους σε αυτόν
Αλλέστα 