της Χαράς Καφαντάρη
Το Σάββατο 23.11.2013 έληξαν οι εργασίες της COP19, της Διεθνούς Συνδιάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή, που φέτος έγινε στη Βαρσοβία, την πρωτεύουσα της Πολωνίας. Φαίνεται ότι έχει γίνει πια παράδοση οι συνδιασκέψεις για την κλιματική αλλαγή να παίρνουν παράταση στη διάρκεια των εργασιών τους, ίσως για να καμφθεί η αλαζονεία των εκπροσώπων των πλούσιων χωρών.
Είναι ειρωνικό το γεγονός ότι, μετά τη φιλοξενία της συνδιάσκεψης πέρυσι στο Κατάρ, τη χώρα με τις μεγαλύτερες κατά κεφαλήν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, φέτος να γίνεται στη Βαρσοβία και στη χώρα με τη μεγαλύτερη εξάρτηση, κατά 90%, από τους γαιάνθρακες.
Η συνδιάσκεψη έγινε στον απόηχο της πρόσφατης μεγάλης καταστροφής στις Φιλιππίνες.
Η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για τη μάχη κατά της Κλιματικής Αλλαγής σημαδεύτηκε από το σημαντικό γεγονός της αποχώρησης των διεθνών περιβαλλοντικών οργανώσεων (WWF, Greenpeace, Φίλοι της Φύσης κ.λπ.), που με τον τρόπο αυτό διαμαρτυρήθηκαν έντονα για την άβουλη στάση των πλούσιων χωρών και την αναποτελεσματικότητά της. Η αναποτελεσματικότητα των διαπραγματεύσεων ήταν τόσο εμφανής ώστε η προεδρεύουσα Πολωνία αναγκάστηκε να αντικαταστήσει τον Πολωνό υπουργό Περιβάλλοντος, στο μέσο των εργασιών της Συνδιάσκεψης. Χαρακτηριστικά, ο Πολωνός υπουργός αναφέρθηκε συγκεκριμένα στη χρήση του γαιάνθρακα, καθώς και τους σχεδιασμούς της Πολωνίας για εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου.
Φαίνεται ότι έγινε συνήθεια πια, οι συνδιασκέψεις για την Κλιματική Αλλαγή να «πηγαίνουν σε παράταση» για να βγάλουν τις τελικές τους προτάσεις. Η Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή της Βαρσοβίας, αφού αποδείχτηκε αναποτελεσματική, αναγκαστικά τέλειωσε με μεγάλους συμβιβασμούς. Τα κύρια σημεία των συμφωνιών είναι:
* Η επιβεβαίωση ότι η νέα συμφωνία θα έχει εφαρμογή σε όλα τα μέρη που συμμετέχουν στη συνδιάσκεψη, χωρίς να γίνονται διακρίσεις μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών.
* Τα μέρη θα αναλάβουν εθελοντικές δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου πολύ πριν τη συνδιάσκεψη του Παρισιού (που έχει οριστεί σαν συνδιάσκεψη – ορόσημο για την υπογραφή της νέας κλιματικής συμφωνίας), δίνοντας λεπτομέρειες το πρώτο τρίμηνο του 2015.
* Το προσχέδιο της νέας συμφωνίας, πρέπει να είναι έτοιμο στην COP20 στη Λίμα του Περού το 2014.
* Για το χρονικό διάστημα μέχρι το 2020, που αρχίζει η εφαρμογή της νέας κλιματικής συμφωνίας, όλες οι χώρες καλούνται να πράξουν «ό,τι μπορούν» για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων ρύπων.
* Τέλος, καλούνται οι πλούσιες χώρες να «αυξήσουν τα επίπεδα δημόσιας χρηματοδότησης» για τη βοήθεια προς τις φτωχότερες χώρες και τις πιο ευαίσθητες στην κλιματική αλλαγή περιοχές. Η βοήθεια αυτή θα συμπεριλαμβάνει και την αναγκαία βοήθεια για την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως τυφώνες και έντονα ραγδαίες καταιγίδες, αλλά και την αντιμετώπιση φαινομένων, όπως εισβολές λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας ή ερημοποίησης.
* Μια σχετική πρόοδος σημειώθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας REDD+, που σχεδιάστηκε για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων στις φτωχές χώρες για την αντιμετώπιση της αποδάσωσης και της υποβάθμισης των δασών, που όμως χρειάζεται επιπλέον χρηματοδότηση 280 εκ. δολαρίων. Ακόμα θετικό σημείο είναι η συμπερίληψη στο πακέτο της συμφωνίας η εφαρμογή κανόνων διαφάνειας και ακεραιότητας στις σχετικές χρηματοδοτήσεις.
Όπως πέρυσι στην Ντόχα του Κατάρ, έτσι και φέτος η Συνδιάσκεψη της Βαρσοβίας σκόνταψε στη χρηματοδότηση των διάφορων ταμείων, που έχουν σκοπό να χρηματοδοτήσουν τις φτωχότερες και πιο ευαίσθητες περιοχές, ώστε να μπορέσουν να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή, αφού οι πλούσιες χώρες αδυνατούν ή δεν θέλουν να εξασφαλίσουν τα αναγκαία κονδύλια, βάζοντας σε πρώτη προτεραιότητα τις δικές τους επιλογές.
Ακόμα μια συνδιάσκεψη για την κλιματική αλλαγή ξεκίνησε με ελάχιστες προσδοκίες και τέλειωσε με μικρούς συμβιβασμούς. Τα αποτελέσματα της Συνδιάσκεψης της Βαρσοβίας είναι πενιχρά ευχολόγια, αφού δεν λήφθηκαν υποχρεωτικές δεσμεύσεις για εθνικές μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι μεγάλοι ρυπαντές του πλανήτη έβαλαν, ο καθένας, τις δικές τους πολιτικές, παραμερίζοντας τις ανάγκες του κόσμου. Οι κυβερνήσεις των μεγάλων ρυπαντών του πλανήτη βεβαίως δεν θέλουν να λάβουν μέτρα για δραστικές μειώσεις αερίων του θερμοκηπίου, αφού συνεχίζουν την εξάρτησή του από τα ορυκτά καύσιμα. Οι ΗΠΑ, που ποτέ δεν επικύρωσαν το Πρωτόκολλο του Κιότο, ζουν το όνειρο του σχιστολιθικού αερίου, ο Καναδάς, που πρώτος άνοιξε την πόρτα αποχώρησης από τις διεθνείς συμφωνίες, προωθεί την εξόρυξη του πετρελαίου ψαμμιτών, η Ρωσία, που θέλει να διασφαλίσει τη δεσπόζουσα θέση προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ακολουθεί τα βήματα του Καναδά, όπως και η Ιαπωνία, που προσπαθεί να αντικαταστήσει, μετά τη Φουκουσίμα, την πυρηνική ηλεκτροπαραγωγή με ορυκτά καύσιμα. Και μέσα σε όλα αυτά, η νέα κυβέρνηση της Αυστραλίας μειώνει το φόρο άνθρακα και καταργεί τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των προκατόχων της. Η δε Ε.Ε., αγόμενη και φερόμενη από τις εσωτερικές αδυναμίες της και τα βέτο των ανθρακολάγνων μελών της, εγκαταλείπει τις φιλοδοξίες της να ηγηθεί της περιβαλλοντικής προσπάθειας, ξεχνά τις υποσχέσεις της για εθελοντικές μειώσεις εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου άνω του 30%, καλύπτεται πίσω από τον αναποτελεσματικό στόχο του 20-20-20. Έτσι οι ενεργειακοί κολοσσοί και τα διεθνή λόμπι των ορυκτών καυσίμων κέρδισαν πολύτιμο χρόνο για την απρόσκοπτη συνέχεια του «business as usual», τουλάχιστον μέχρι το 2020. Η ανθρωπότητα όμως τι κέρδισε;
Δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια για σπατάλη κι άλλου χρόνου. Διεθνείς Οργανώσεις, όπως η IPCC και η Διεθνής Τράπεζα, προειδοποιούν. Έχουμε πια ξεπεράσει τον καιρό της νωχέλειας και για να γίνει δυνατό να διατηρηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στα επίπεδα των 2 βαθμών C, πρέπει να γίνουν εντατικές προσπάθειες και δραστικές μειώσεις στις εθνικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι άβουλες κυβερνήσεις των μεγάλων ρυπαντών φαίνεται ότι δεν θέλουν. Οπότε πλέον είναι ανάγκη η μάχη για τη σωτηρία της ανθρωπότητας από την κλιματική αλλαγή να περάσει στα χέρια περιβαλλοντικών οργανώσεων, ενεργών πολιτών και κινημάτων, είναι ανάγκη να γίνει υπόθεση όλων μας, πριν να είναι αργά.
* Η Χαρά Καφαντάρη είναι συνάδελφος και βουλευτής Β’ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ.
Αλλέστα 